Slecht gefundeerde huizen verzakken door de droogte nog sneller. ‘Schade wordt groter dan in Groningen’
Door droge zomers verzakken honderdduizenden slecht gefundeerde huizen nog sneller dan voorheen. In Dordrecht wordt gewaarschuwd voor een te laconieke houding. Experts verwachten een landelijke golf van schademeldingen.
In de Heysterbachstraat in Dordrecht staan twee tamelijk onopvallende huizen naast elkaar, slechts gescheiden door een smalle brandgang. Toch springt één ding direct in het oog. Waar nummer 70 een voordeur heeft op straatniveau, hebben de buren op nummer 72 een trappetje nodig om hun woning te betreden. Het niveauverschil is zeker een halve meter.
“Dat is deels het gevolg van de toenemende droogte”, zegt Paul van Esch, teamleider Water van de gemeente Dordrecht. “Doordat de grondwaterstand in Dordrecht ’s zomers tijdelijk zakt, klinkt de bodem verder in. En dat brengt slecht gefundeerde huizen in de problemen.” Dat zie je op nummer 70: dat huis is op staal gefundeerd, en daalt mee met de bodem. Waar het buurhuis op de oorspronkelijke hoogte blijft staan, zakt nummer 70 ieder jaar een paar millimeter verder weg, net als het straatniveau trouwens.
Scheuren in muren, vloeren en kozijnen
Het is geen exclusief Dordts probleem: door het hele land lopen honderdduizenden huizen een groot risico op verzakking. Bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) schatten ze dat aantal zelfs op een miljoen. En zo’n verzakking van enkele millimeters per jaar is een stuk minder onschuldig dan het klinkt. Omdat bodemverzakking vaak niet gelijkmatig verloopt aan iedere kant van het huis, verschijnen er al gauw scheuren in muren, vloeren en kozijnen.
Een gortdroge zomer zoals dit jaar verergert de problematiek, zeggen experts nu. In Dordrecht daalde de grondwaterstand sinds juni met tien tot dertig centimeter. Dat trekt in het najaar meestal weer bij, maar zo’n tijdelijke daling versnelt dus wel de bodemdaling in het gebied. Bij het KCAF verwachten ze na deze droge zomer dan ook een stroom aan schademeldingen. Niet alleen huizen zoals die in de Heysterbachstraat lopen een risico, maar vooral de vele woningen die op houten palen zijn gefundeerd. Bij dalende grondwaterstanden vallen die palen vaker droog, waardoor ze gaan rotten en uiteindelijk kunnen scheuren of breken.
Droogte versnelt het probleem
“Door de droge zomers van de afgelopen jaren komt deze problematiek nu versneld op ons af”, zegt Nikéh Booister, adviseur watermanagement van ingenieursadviesbureau Sweco. “De piek aan schademeldingen zal eerder komen, al is het heel lastig in te schatten wanneer precies.” In Dordrecht zien ze de gevolgen van bodemdaling al tientallen jaren, en maakt men zich weinig illusies over de omvang van het probleem. Van Esch: “Dit wordt groter dan de aardbevingsschade in Groningen, als je het landelijke plaatje bekijkt.”
Nederland lijkt bovendien nauwelijks voorbereid op de grote golf aan schademeldingen die deze en andere experts de komende jaren verwachten. Momenteel krijgen jaarlijks slechts 900 Nederlandse huizen een geheel nieuwe fundering, terwijl er dus nog honderdduizenden huizen in de wachtrij staan. Booister: “En het is maar zeer de vraag of we sneller kunnen werken.” Het herstellen van een fundering kost maanden, en de kosten bedragen al gauw 50.000 tot 100.000 euro.
Beperkte aandachtsspanne
En dan speelt er nog iets: de beperkte aandachtsspanne van politici en huiseigenaren. Het probleem stond hier in Dordrecht jarenlang hoog op de politieke agenda, en in die tijd zijn zeker achthonderd funderingen hersteld. Maar de laatste jaren is het ineens behoorlijk stil, terwijl nog altijd veel huizen in de stad gevaar lopen. Ook in de publieke opinie is het thema weggezakt: een nieuwe subsidieronde voor funderingsherstel trok slechts een handvol geïnteresseerden. Huiseigenaren zijn er als de kippen bij om een lekkend dak te repareren, maar lang niet iedereen besteedt dezelfde aandacht aan zijn of haar fundering.
Een straat verderop, aan de Krommedijk, laat bewoner Peter-Paul Oud trots zien hoe hij zijn fundering wél heeft hersteld. Het huis kreeg nieuwe palen, en zijn kelder bestaat tegenwoordig uit een soort badkuip die kan meebewegen met de bodem. Toch ontkomt ook zijn gerenoveerde huis niet aan de gevolgen van de bodemdaling. Buiten de badkuip trekt de grond zich alweer terug. Hij demonstreert het door in de uitbouw met zijn slipper op de tegelvloer te kloppen. “Hoor maar, hier is het hol.”
Lees ook:
Prikken in de dijk, op zoek naar scheuren. Alles om een dijkbreuk te voorkomen
Het is warm en droog in Nederland. Daarom zijn dijkinspecteurs extra alert op schade aan de dijk, om een breuk te voorkomen.